jg:klt ljefusf] k|f/lDes

;+u7g tyf Joj:yfkg ;j]{If0f k|ltj]bg

@)&!

g]kfn ;/sf/

jg tyf e"–;+/If0f dGqfno

l;+xb/af/

k|fSsyg

g]kfnsf] ;fdflhs tyf cfly{s ljsf;sf] nflu dxTjk"0f{ ;fwgsf] ?kdf /x]sf] jg:klt ;|f]t÷h8La'6L ;|f]t hghLljsfsf] k|d'v cfwf/:tDesf] ?kdf /x]sf] 5 . jg:klt ;|f]tsf]] ;+/If0f, ;Dj¢{g / lbuf] pkof]un] g]kfnsf] ul/aL Go"gLs/0fdf 6]jf k'Ug uPsf] 5 . /fli6«o ljsf;sf] cfwf/sf] ?kdf /x]sf] jg:klt >f]t÷h8La'6L ;|f]tsf] rf]/L t:s/L, cltqmd0f, cToflws bf]xgsf ;fy} hnjfo' kl/jt{gsf gsf/fTds c;/ h:tf ljleGg lsl;dsf c;xh kl/l:yltsf] ;fdgf ug'{ k/]sf] jt{dfg kl/k]|Ifdf jg:klt ljefusf] ljBdfg ;+u7g ;+/rgfdf cfjZos ;'wf/ u/L ;d;fdlos agfpg' kg]{ / ;f] sf] dfWodaf6 jg:klt k|hfltx?sf] clen]vLs/0f, ;+/If0f, ;Dj4{g / ljsf;sf ;fy} jg:klt tyf h8Lj'6L ;Dkbfsf] ;b'kof]u dfkm{t :yfgLo :t/df /f]huf/L ;[hgf u/L jg ;Dkbfdfly cfl>t hg;d'bfosf] hLjg:t/df ;'wf/ ug'{sf ;fy} jg / jg:klt If]qdf ;'zf;g sfod u/fpg'kg]{ cfjZostf ;d]t af]w u/L g]kfn ;/sf/ -;lrj:t/_ sf] ldlt @)&! . . sf] lg0f{ofg';f/ jg:klt ljefusf] ;+u7g tyf Joj:yfkg ;e]{If0f u/L k|ltj]bg k]z ug{ sfo{bn u7g ul/Psf] lyof] .

sfo{bnn] ljutdf tof/ ePsf] ;+u7g tyf Joj:yfkg ;j]{If0f k|ltj]bgnfO{ cfwf/ dfgL To;af6 l;h{gf ePsf] ;+u7g ;+/rgfaf6 sfo{If]qdf k/]sf sl7gfO{x? s]nfpFb} ljBdfg ;+/rgfnfO{ pko'Qm cfwf/df Nofpg] k|of; u/]sf] 5 . jg:klt ;|f]t cWoog cg';Gwfg, ;+/If0f / ;b'kof]usf] If]qdf lj:tf/ x'Fb} uPsf] sfo{If]q, cGt//fli6«o d~rdf JoQm ePsf k|lta4tfx?nfO{ sfo{?kdf ptfg{ cfjZos kg]{ ;+/rgf / hgzlQmnfO{ Wofg lb+b} k|:t't k|ltj]bg tof/ ul/Psf] 5 . sfo{bnn] k|:t't k|ltj]bg tof/ kfg{ ;xeflutf d'ns ljlw cjnDjg u/L jg:klt ljefusf dxfzfvf k|d'vx?, s]lGb|o sfof{nosf k|d'v, zfvf k|d'v, ljefudf sfo{/t sd{rf/Lx? / cGt/utsf sfof{nox?, jg:klt lj1x? / ;/f]sf/jfnfx?;Fu Jofks cGtlqmof u/L of] k|ltj]bg o; ?kdf k|:t't ePsf] 5 .

dfggLo jg tyf e"–;+/If0f dGqLHo"af6 ;+u7g tyf Joj:yfkg ;j]{If0fsf] ;fd"lxs 5nkmndf ;xeflutf eO{ pRr k|]/0ff lbg' ePsf]df sfo{bnsf] tkm{af6 xflb{s cfef/ JoQm ub{5f}+ .

jg tyf e"–;+/If0f dGqfnosf ;lrj >L z/b rGb| kf}8]nHo"jf6 k|fKt pRr k|]/0ffn] of] k|ltj]bg tof/ ePsf] 5 , t;y{ jxfF k|lt xflb{s cfef/ JoQm ub{5f}+ . pkdxflgb]{zs, s]Gb|Lo sfof{nosf k|d'vx?, zfvf k|d'vx? ;fy} ljefudf sfo{/t sd{rf/Laf6 k|fKt of]ubfgsf nflu xflb{s wGojfb JoQm ub}{ cy{ dGqfno / ;fdfGo k|zf;g dGqfnoaf6 sfo{bndf /xg] k|ltlglwx? cd"No of]ubfgsf nflu pxfFx? k|z+;fsf] kfq x'g'x'G5 .

wGojfb

======


ljifo ;"rL

efu !
!=! k[i7e"ld======
!=@ sfo{bnsf] kl/ro ======
!=# cWoogsf] cf}lrTo ======
!=$ cWoog ljlw / l;df======
efu @
@=! jg:klt ljefusf] k[i7e"dL======
@=@ ljBdfg ;f+u7lgs 9fFrf======
@=# ljBdfg jg:klt ljefu / cGtu{t sfof{nox?sf] b/aGbL ljj/0f -@)&)_======
@=$ ljBdfg ;+/rgf / b/aGbL ;DaGwL ;d:ofx?======
efu #
#=! sfo{qmdsf] ljZn]if0f======
#=@ sfo{af]em tyf sfo{k4ltsf] ljZn]if0f======
#=# pknAw dfgj ;|f]tsf] cf+sng / ljlQo nfut ljZn]if0f======
#=$ kl/jt{gsf] cf}lrTotf======
efu $
$=! jg:klt ljefusf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&!======
$=@ /fli6«o xa]{l/od tyf jg:klt pBfg s]Gb|sf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&!======
$=# lhNnf sfof{nox?sf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&!======
$=$ hl8a'6L tyf u}/sfi7 jg k}bfjf/ cg';Gwfg s]Gb|x?sf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&! ======
$=% jg:klt pBfgx?sf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&! ======
$=^ jg:klt ljefusf] k|:tfljt ;+u7g, dxfzfvf tyf dftxtsf lgsfox?sf] sfo{ljj/0f======
efu %
%=! ;+u7g kl/jt{jf6 x'g] ck]lIft pknlJwx?======
%=@ efjL lbzf======
cg';"rLx?
! jg:klt ljefusf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&!======
@ /fli6«o xa]{l/od tyf jg:klt pBfg s]Gb|sf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&!======
# lhNnf sfof{nox?sf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&!======
$ hl8a'6L tyf u}/sfi7 jg k}bfjf/ cg';Gwfg s]Gb|x?sf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&! ======
% jg:klt pBfgx?sf] k|:tfljt ;f+u7flgs 9fFrf @)&! ======
^ dxfzfvf, zfvf tyf OsfOx?sf] sfo{ljj/0fsf] ;"rsf+s======
& jg:klt ljefusf] k|:tfljt b/jGbL t]l/h======
* /fli6«o xa]{l/od tyf jg:klt pBfg s]Gb|sf] b/jGbL t]l/h ======
( lhNnf sfof{nox?sf] k|:tfljt b/jGbL t]l/h ======
!) hl8a'6L tyf u}/sfi7 jg k}bfjf/ cg';Gwfg s]Gb|x?sf] k|:tfljt b/jGbL t]l/h======
!! jg:klt pBfgx?sf] k|:tfljt b/jGbL t]l/h ======
!@ jg gLlt @)&!
!# jg:klt ;|f]tsf] sfg"g lgdf{0fsf] ;}4flGts ;xdltsf] kq
!$ hl8a'6L Pjd u}x| sfi7 jg k}bfjf/ ljsf; gLlt @)^!
!% /fli6«o cGt//fli6«o ;Demf}tfx?

efu !

kl/rofTds v08

!=! k[i7e"ldM

g]kfnsf] ;fdflhs, cfly{s ljsf;df jg:klt / h8Lj'6L If]qsf] dxTjk"0f{ :yfg /xL cfPs]f 5 . jg:klt ;|f]tsf]] ;+/If0f, ;Dj¢{g / lbuf] pkof]un] g]kfnsf] ul/aL Go"gLs/0fdf ;xof]u k'¥ofpg'sf ;fy} /fli6««o / cGt/f{li6«o rf;f]sf] ?kdf /x]sf] h8Lj'6Ln] k|z:t cfly{s tyf ;fdflhs If]qdf dxTjk"0f{ of]ubfg k'–ofpg ;Sb5 .

o;/L /fi6«sf] ljsf;sf] dxTjk"0f{ cfwf/sf] ?kdf /x]sf] jg:klt tyf h8Lj'6L ;Dkbf dfly ljut bzs b]lv rf}tkmL{ ?kdf bafa l;h{gf x'Fb} cfPs]f 5 . a9\bf] hg;+Vof, cJojl:yt ;+sng tyf Jofkf/n] jg:kltsf] If]qdf cltqmd0f a9\b} uPsf] 5 . kmn:j?k jg:kltx? cfˆgf] jf;:yfgjf6 nf]k eO /fv]]sf 5g\ ;fy} ;+s6df k/]sf 5g\ . jg If]qsf] cltqmd0f, jg k}bfjf/sf] rf]/L lgsf;L, cj}w Jofkf/ tyf hnjfo" kl/jt{gn] jg:klt ;+/If0fdf ;d:of ylk+b} uPsf 5g\ . jg:klt ;+/If0f, ;Da¢{g / lbuf] pkof]usf If]qsf lo ljleGg ;d:of Pj+ r'gf}ltx?sf] ;fdgf ub}{ jg:kltx?sf] cWoog, cg';Gwfg, clen]lvs/0f, jg:klt ljljwtfsf] ;+/If0f, hnjfo' kl/jt{gsf] hf]lvdsf] Go"lgs/0f Pj+ cg's"ng;Fu ;DalGwt sfo{qmdsf] k|efjsf/L sfof{Gjog ug{ ljBdfg jg:klt ;+u7gsf] ;+/rgf kof{Kt b]lv+b}g . o; kl/k|]Ifdf jgsf] ;+/If0f, ;Da4{g / lbuf] pkof]usf] nflu ;Ifd, k|efjsf/L tyf glthfd"ns ;fË7lgs ;+/rgf lgdf{0f ug{ jg tyf e";+/If0f dGqfnosf] ;+u7g ;+/rgfsf] lj:t[t ;j{]If0f tyf cWoog @)&! ;d]t eO sfof{Gjogdf cfO;s]sf] 5 . jg:klt ljefusf] klg ;+u7g tyf Joj:yfkg ;j]{If0f,@)&! sf] cWoog ug'{ kg]{ cfjZostf ePsf] 5 .

!=@ sfo{bnsf] kl/ro M

jg:klt ljefun] ljBdfg ;+u7g ;+/rgfdf ;d;fdoLs ;'wf/sf] cfjZostf af]w u/L g]kfn ;/sf/, jg tyf e" ;+/If0f dGqfno -;lrj:t/_ sf] ldlt @)&!.!!. sf] lg0f{ofg';f/ tkl;n adf]lhdsf] sfo{ bnsf] u7g ul/ ^) lbg leq k|ltj]bg k]z ug{ lhDd]jf/L k|bfg ePsf] lyof] .

sfo{bn u7g

1=  ;+of]hs– >L ls/0f /fh zdf{, ;x ;lrj, jg tyf e"–;+/If0f dGqfno

2=  ;b:o – >L od jxfb'/ yfkf, dxflgb]{zs, jg:klt ljefu

3=  ;b:o – >L ;'idf pkfWofo,pk dxflgb]{zs, jg:klt ljefu

4=  ;b:o – >L ;GhLj s'df/ /fO{,/f=k=k|= k|f=, jg tyf e"–;+/If0f dGqfno

5=  ;b:o– >L s]bf/ kg]?,pk;lrj, cy{ dGqfno

6=  ;b:o – >L tLy{ k|sfz kf}8]n,pk;lrj, ;fdfGo k|zf;g dGqfno

7=  ;b:o– >L lr/~hLjL zdf{, pk ;lrj, jg tyf e"–;+/If0f dGqfno

8=  ;b:o– >L /d]z j:g]t pk ;lrj -k|f=_, jg:klt ljefu

9=  ;b:o– >L lbks nfld5fg]] pk ;lrj -k|f=_, jg:klt ljefu

10= ;b:o ;lrj– >L hLjgrGb| /fO{, zfvf clws[t, jg tyf e" ;+/If0f dGqfno

cfdGqLt ;b:ox?

1=  >L lji0f' k|;fb ;'j]bL, zfvf clws[t ,jg tyf e"–;+/If0f dGqfno

2=  >L /]g'sf lrqsf/, sDKo"6/ clws[t, jg tyf e" ;+/If0f dGqfno

3=  >L lji0f' k|;fb lg/f}nf, n]vf clws[t , jg:klt ljefu

!=# cWoogsf] cf}lrTo M

jg:klt ;|f]tsf] klxrfg, cWoog, cg';Gwfg, clen]lvs/0f ug]{ sfo{ :yfkgf sfn b]lv g} jg:klt ljefun] ub}{ cfO/x]sf]] 5 . jg tyf e" ;+/If0f dGqfnosf] ;+u7g tyf Joj:yfkg ;e]{If0f -O&M Survey_ k|ltj]bg @)&! g]kfn ;/sf/jf6 :jLs[t eO{ sfof{Gjogdf ;d]t cfO{ ;s]sf] 5 .

g]kfn ;/sf/jf6 jg gLlt @)&! ;d]t :jLs[t ePsf] / pQm gLltsf] b"/b[li6, nIo, p2]Zo, gLlt, /0fgLlt tyf sfo{gLltx?n] jg:klt Pjd\ h8Lj'6Lsf gljgtd k|j[lt / If]qx?nfO{ ;d]6]sf] 5 . jg gLlt @)&! df jg, jg:klt / h}ljs ljljwtf ;+/If0f cleofg cufl8 a9fpg @)&!–*) nfO{ “jg bzs” 3f]if0ff ul/Psf] 5 . " Ps 3/ Ps ?v, Ps ufp+ Ps h+un / Ps gu/ jx' pBfg" cGt{utsf] jg bzs sfo{qmdsf] sfof{Gjog sfo{ljlw, @)&! ldlt @)&!.&.!# df :jLs[lt eO{ sfo{fGjogdf cfPsf] 5 . pQm gLltn] h8La'6L / cGo u}/sfi7 jg k}bfjf/sf] ;+/If0f, pTkfbg / k|zf]wg, jg:kltsf] klxrfg / ;+s6df k/]sf jg:kltx?sf] cfg'j+lzs ;|f]tsf] :j:yfgLo / k/:yfgLo ?kdf ;+/If0f ug{ k|fyldstf lbPsf] 5 . jg:klt / h8La'6Lsf] ;d'lrt ;+/If0f, ;Dj4{g / ;b'kof]u ub}{ /f]huf/L] l;h{gf / cfo j[l4 u/L ljkGg ju{sf] hLljsf]kfh{gdf ;'wf/, jg:kltdf kg]{ hnjfo' kl/jt{gsf gsf/fTds k|efj Go"gLs/0f tyf cg's"ngsf pkfo cjnDjg ug{ cWoog cg';Gwfgdf hf]8 lbPsf] 5 . Joj;foLs/0f x'g ;Sg] h8La'6L Pj+ u}/sfi7 jg k}bfjf/ v]tLsf] k|ljlw ljsf; u/L jg If]q leq / aflx/ lj:tf/ ug]{ sfo{gLlt o; gLltdf ;dfj]z ul/Psf] 5 . jg:klt;+u ;DjlGwt :yfgLo P+j k/Dk/fut 1fg, ;Lk / k|ljlwsf] pkof]u ug]{ /0fgLlt jg gLltn] cjnDjg u/]sf]5 . jg:kltsf] ;+/If0f, ljsf; / Joj:yfkgsf nflu cWoog cg';Gwfg u/L k|ljlwsf] ljsf; tyf pkof]u ul/g] sfo{gLlt cjnDjg ug{ jg gLltn] ;'emfPsf] 5 . h8La'6L Pj+ u}/sfi7 jg k}bfjf/ v]tLdf lghL If]qnfO{ k|f]T;fxg ug{ cWoog cg';Gwfg u/L pko'St v]tL k|ljlwsf] ljsf; u/L x:tfGt/0f ug]{, h}ljs ;'/Iff / Jofkfl/s dxTjsf h8La'6LhGo jg:kltsf] u'0f:t/ ljZn]if0f, jg:klthGo :j:Yo (Phytosanitary), k|df0fLs/0f nufot Jofkf/ k|j4{gsf] nflu cfjZos k|of]uzfnfsf] :yfkgf / :t/f]Gglt ug'{ kg]{ bfloTj :jLs[t jg gLlt @)&! Jff6 ;[hgf ePsf] 5 . g]kfn kIf /fi6« ePsf cGt/f{li6«o ;lGw ;Demf}tfdf g]kfnsf] k|lta4tf cg';f/sf sfo{ ug{sf nflu cfjZos gLlt, sfg"g / sfo{qmx? th'{df u/L sfof{Gjog ul/g] 5 .

jg:klt ;|f]tsf] j}1flgs klxrfg, cWoog ,cg';Gwfg, ;j]{If0f tyf d"Nojfg jg:kltx?sf] v]tL tyf k|zf]wg k|ljlwsf] ljsf; ;fy} jg:klt pTkfbgsf] Jofkf/df ;xof]u tyf k|jå{g ;DjlGw sfo{x?sf] pknlJwx?nfO{ lgodg, Joj:yfkg tyf pkof]uL jgfpg g]kfn ;/sf/n] jg:klt ;|f]tsf] cg';Gwfg sfo{ljwL, @)&) :jLs[t u/L sfof{Gjogdf ;d]t cfO;s]sf] 5 . pQm sfo{ljlw cg';f/ jg:klt ljefu / lqe'jg ljZjljBfno ;fy} jg:klt ljefu / ;f]jf kmfdf{So"l6sN; o"lge{/l;6L hfkfg;+u ;Demf}tfkqdf x:tfIf/ eO ;s]sf] 5 .

h}ljs ljljwtf /0fgLlt tyf sfo{of]hgf -@)!$–@)@)_ tof/ eO{ sfof{Gjogdf cfPsf] 5 . b'n{e jGohGt' tyf jg:ktLsf] cGt//fli6«o Jofkf/ lgoGq0f ug]{ ;DaGwL ljw]os th'{dfsf] ;}4flGts ;xdlt ldlt @)&!.(.# df dlGqkl/ifbaf6 k|fKt eO{ ljw]os th'{dfsf] sfo{ eO{ /x]sf] 5 . jg:klt ;|f]t ljw]ossf] th'{dfsf] ;}4flGts ;xdlt ldlt @)&!.*.& df dlGqkl/ifbaf6 k|fKt eO{ ljw]os th'{dfsf] sfo{ e}/x]sf] 5 . g]kfn h8La'6L Pj+ u}xsfi7 jg k}bfjf/ af]8{sf] :yfkgf ;DaGwL ljw]os lgdf{0f ug]{ ;DaGwdf tof/ u/LPsf] cjwf/0ff kq / gLltkq ;DaGwdf g]kfn ;/sf/ -df=dGqL:t/_ sf] ldlt @)&!.%.$ sf] lg0f{ofg';f/ ;}4flGts ;xdltsf] nflu sfg"g, Gofo, ;+ljwfg;ef tyf ;+;bLo dfldnf dGqfnodf k7fOPsf] 5 .

pNn]lvt ;Gbe{df jg:klt ljefusf] sfo{ If]q u'0ffTds / kl/df0ffTds ?kdf lj:tf/ x'g] lglZrt 5 . cGt/f{li6«o klxrfgsf nflu oxfFsf] hgzlQmsf] Ifdtf clej[l4 tyf j[lQ ljsf;sf] dfu{ k|z:t u/L 5l/tf] Pj+ glthfd"vL ;+u7g lgdf{0f ug'{ kg]{ cfjZoQmf 5 . ;f] sf] nflu @)%% ;fndf :yfkgf ePsf] jg:klt ljefusf] df}h'bf ;+u7g / b/jGbL ;+/rgfjf6 ck]lIft glthf k|fKt x'g g;Sg] ePsf]n] pko'Qm ;+u7g / b/jGbL ;+/rgf tof/ ug{ of] cWoog ul/Psf] 5 .

!=$ cWoog ljlw / l;df

cWoog ljlw

jg gLlt @)&! n] jg, jg:klt / h}ljs ljljwtf ;+/If0f cleofg cufl8 a9fpg @)&!–*) nfO{ “jg bzs” 3f]if0ff u/]sf] 5 . pQm gLltn] h8La'6L / cGo u}/sfi7 jg k}bfjf/sf] ;+/If0f, pTkfbg / k|zf]wg, jg:kltsf] klxrfg / ;+s6df k/]sf jg:kltx?sf] cfg'j+lzs ;|f]tsf] :j:yfgLo / k/:yfgLo ?kdf ;+/If0f ug{ k|fyldstf lbPsf] 5 . gLltn] jg:kltdf kg]{ hnjfo' kl/jt{gsf gsf/fTds k|efj Go"gLs/0f tyf cg's"ngsf pkfo cjnDjg ug{ cWoog cg';Gwfgdf hf]8 lbPsf] 5 . Joj;foLs/0f x'g ;Sg] h8La'6L Pj+ u}/sfi7 jg k}bfjf/ v]tLsf] k|ljlw ljsf; u/L jg If]q leq / aflx/ lj:tf/ ug]{ sfo{gLlt o; gLltdf ;dfj]z ul/Psf] 5 . jg:klt;+u ;DjlGwt :yfgLo P+j k/Dk/fut 1fg, ;Lk / k|ljlwsf] pkof]u ug]{ /0fgLlt jg gLltn] cjnDjg u/]sf]5 . h8La'6L Pj+ u}/sfi7 jg k}bfjf/ v]tLdf lghL If]qnfO{ k|f]T;fxg ug{ cWoog cg';Gwfg u/L pko'St v]tL k|ljlwsf] ljsf; u/L x:tfGt/0f ug]{, h}ljs ;'/Iff / Jofkfl/s dxTjsf h8La'6LhGo jg:kltsf] u'0f:t/ ljZn]if0f, jg:klthGo :j:Yo (Phytosanitary), k|df0fLs/0f nufot Jofkf/ k|j4{gsf] nflu cfjZos k|of]uzfnfsf] :yfkgf / :t/f]Gglt ug'{ kg]{ bfloTj :jLs[t jg gLlt @)&! Jff6 ;[hgf ePsf] 5 .

dfly pNn]lvt ljifox? jg:klt ljefusf] sfo{ If]q leq kg]{ ePsf] / pk/f]Qm ljifox?nfO{ ;Djf]wg ug{sf] nflu k|:t't ;+u7g tyf Joj:yfkg ;j]{If0f tof/ kfg]{ qmddf ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] ;+u7g / Joj:yfkg lgb]{lzsf @)^$ n] cf}NofPsf k|s[ofnfO{ cfwf/ dfgL o; ljefu sf] ;+u7g ;e]{If0f ul/Psf] 5 . ;+u7g / Joj:yfkg ;e]{If0fsf ljlw o; k|sf/ 5g\ M

·  ljBdfg ;f+u7lgs ;+/rgf, b/aGbL / dxfzfvf, s]lGb|o tyf lhNnf sfof{no, zfvf Pj+ ljleGg kbx?sf] sfo{ ljj/0fsf] cWoog tyf ljZn]if0f,

·  ljefu / cGtu{t sfof{nox? tyf cfof]hgfx?sf] sfo{qmdx?sf] cWoog / ljZn]if0f,

·  ;/f]sf/jfnfx?;Fu 5nkmn, cGt/lqmof / ;f] af6 k|fKt k[i7kf]if0f,

·  jg gLlt @)&!, jg tyf e" ;+/If0f dGqfnosf] ;Ë7g tyf Joj:yfkg ;j{]If0f ;DaGwL k|ltj]bg @)&!, h}ljs ljljwtf /0fgLlt tyf sfo{of]hgf -@)!$–@)@)_, hl8j'6L tyf u}x|sfi7 jg k}bfjf/ ljsf; gLlt, @)^!, jg:klt ;|f]tsf] cg';Gwfg sfo{ljlw @)&), jg tyf e" ;+/If0f dGqfno cGt/utsf cGo ljefux¿n] ;Dkfbg u/]sf ;Ë7g tyf Joj:yfkg ;j{]If0f ;DaGwL k|ltj]bgx¿

·  lghfdtL sd{rf/Lx?sf] sfo{ ljj/0f tof/ ug]{ lgb]{lzsf, @)^& sf] cWoog, ljZn]if0f,

·  g]kfnsf] t]x|f}+ of]hgf -cf=j= @)&)÷&! – @)&@÷&#_, jflif{s sfo{qmd, Joj:yflksf ;+;bsf] k|fs[lts ;|f]t / ;fwg ;ldltsf] lgb]{zg / ;'emfj ,

·  xfnsf] cj:yfdf jg:klt ljefun] ;Dkfbg ug'{kg]{ sfo{x? / ;f] sf] sfo{af]emsf] ljZn]if0f,

·  h}ljs ljljwtf ;+/If0f, Joj:yfkg tyf ;b'kof]u nufot cGo jftfj/0fLo :f+/If0fsf nflu g]kfnn] kIf /fi6«sf] x}l;otn] cGt/f{li6«o hut ;dIf k|ltj4tf hgfPsf ljleGg ;lGw, cg'aGw, k|lt1fkqx¿ tyf ljleGg ;dembf/Lx¿sf] cWoog tyf ljZn]if0f ,

·  cGo ;Gbe{ ;fdu|Lx?sf] cWoog

;Ldfx? M

/fHo k'g;{+/rgfsf] k|f?k cg';f/ d'n's ;+3Lotfdf hfFbf klg ;du| jg:klt ;|f]tsf] cWoog, cg';Gwfg, clen]lvs/0f / lbuf] pkof]usf] nflu ;+3Lotf cg's"n g} x'g] u/L jg:klt pBfgx?, xj{n kmfd{ tyf hl8j'6L cg';Gwfg s]Gb|x?nfO{ k|:t't ;+u7g tyf Joj:yfkg ;j]{If0fdf ;d]l6Psf] 5 .

efu @

ljBdfg ;f+u7lgs 9fFrf, b/jGbLsf] cj:yf / ;d:ofx?

@=! jg:klt ljefusf] k[i7e"dL

g]kfndf ljBdfg h8La'6L Pj+ u}/ sfi7 jg k}bfj/x?sf] ;+sng / Aofkf/ k|jw{g Pj+ v]tL ljsf; p2]Zo lnO{ lj=;+=!(($ df jg:klt kmfF6sf] ?kdf sfo{ z'? e} lj=;+= @)!^ df jg:klt ljefusf] :yfkgf ePsf] xf] . tt\kZrft b]zdf pknAw jg:klt ;Dkbfx?sf] klxrfg tTsfnLg gofF of]hgf cg';f/ zfxL jg:klt pBfg, ;e]{ tyf xj]{l/od, zfxL cf}ifwL cg';Gwfgzfnf, h8La'6L Aofkf/ s]Gb| :yfkgf gLlt lnOof] . kmn:j?k pBfgsf] ;d'b\3f6g eof] . @)!( ;fndf g} b]zsf ljleGg If]qdf h8La'6L pBfgsf] :yfkgf ul/ h8La'6L ;+/If0f tyf v]tL ljsf; sfo{sf] yfngL ul/of] . ;fy} jg:klt ;Dkbfsf] tYof+s ;+sng sfo{sf] nflu ljleGg sfof{nox? / jg:klts ;e]{If0f tyf k|of]uzfnfsf] klg :yfkgf ul/ tt\ ;DaGwL sfo{x?sf] z'?jft ul/of] . o;} qmddf cf}ifwL cg';Gwfgsf] If]qdf 6]jf k'/\ofpg] p2]Zon] @)@! ;fndf >L % dx]Gb| aL/ ljqmd zfx b]j ;/sf/af6 zfxL cf}ifwL cg';Gwfzfnfsf] ;d'b\3f6g ul/aS:of] .

ljefusf] lqmofsnfkaf6 ljsl;t k|ljlwnfO{ ;b'kof]u ug{ @)!% ;fndf >L % /Tg /fHo nIdL b]jL zfx ;/sf/af6 o;} ljefu cGtu{t cf}ifwL pTkfbg zfvfsf] ;d'b\3f6g eof] . of] zfvf qmlds ?kdf ljsl;t eO{ cf}ifwL pTkfbgsf] If]qdf @)@( ;fndf zfxL cf}ifwL lnld6]8sf] ?kdf kl/0ft eof] . @)#& ;fndf o; ljefusf] pknAwL d'ns v]tL k|ljwL / k|zf]wg k|ljwLx?nfO{ ;d]6L h8La'6L pTkfbg tyf k|zf]wg sDklgsf] :yfkgf ul/of] .

cf}ifwL cg';Gwfg tyf ljsf;sf] nflu cf]ifwLx?sf] u'0f lgoGq0f / Aoj:yfkg If]qnfO{ ;d]6L sfo{ ug{ @)#% ;fndf cf}ifwL P]gsf] th'{df u/L o; P]gåf/f lglb{i6 Aoj:yfkgsf] lgldQ @)#^ ;fndf cf}ifwL Aoj:yf ljefusf] :yfkgf eof] . @)$% ;fndf jg dGqfno cGut{tsf ljefux?sf] lqmofsnfk / lhDd]jf/LnfO{ ;'b[9 ug]{ p2]Zon] jg / jg:klt b'j}sf] cg';Gwfg sfo{ Ps} ynf]df ug{ jg cg';Gwfg tyf ;e]{If0f s]Gb|nfO{ jg:klt ljefudf ufeL jg tyf jg:klt cg';Gwfg ljefusf] ?kdf gfdfs/0f ul/of] . /fli6«o xj]{l/od nfO{ k|of]uzfnfsf sfof{x? ;d]t ;d]6\g] u/L /fli6«o xj]{l/od tyf jg:klt k|of]uzfnfsf] ?kdf :yfkgf ul/of] .

k'gM @)%) ;fndf k|zf;g ;'wf/ cfof]un] lbPsf] ;+/rgf ;'wf/sf] dfu{ bz{g cg';f/ o; ljefusf] p2]Zo oyfjt /fvL ljefu cGtu{tsf ;a} sfof{nox? x6fO[ jg:klt ljefusf] (Department of plant resources) gofF ;+u7g agfOof] . jg:klt ljefu / jg ;e]{If0f tyf cg';Gwfg ljefu lj=;+= @)$% ;fndf ;dfof]hg eO{ lj=;+= @)%) ;fndf k'gM 5'l§Psf] lyof] . 7Ls ;f]xL ;dodf cf}ifwL Aoj:yfkgsf] nflu ljZn]if0f ug{ tTsflng k|of]uzfnf zfxL cf}ifwL cg';Gwfgzfnfsf] u'0f lgoGqs zfvf (Quality control section) tyf To;df sfo{/t k|fljlws sd{rf/L ;lxt @)%) ;fndf zfxL cf}ifwL cg';Gwfgzfnfsf] gfdn] cf}ifwL Aoj:yf ljefunfO{ x:tfGt/0f ul/of] . tTkZrft ljefusf] /f;folgs k|of]uzfnf k|fs[lts ;Dkbf cg';Gwfgzfnfdf kl/0ft eof] . ljleGg If]qdf /x]sf jg:klt ljefu cGtu{t sfof{nosf -t/x/f–;'g;/L, sf]Onfjf; –bfª, dl0fr'8, sf7df08f}+, g]kfnu~h–afFs], dx]Gb|gu/–s+rgk'/_ ef}lts k'jf{wf/x? h8La'6L pTkfbg tyf k|zf]wg sDkgLnfO{ x:tfGt/0f ul/of] . @)%) ;fnsf] ;+fu7lgs ;+/rgf cg';f/sf] yk p2]Zo kl/k'lt{sf nflu ;dofg's'n cfjZos kl/dfh{g ug'{kg]{ b]lvPsf]n] k'gM @)%^ / @)%& ;fndf ;+fu7lgs ;+/rgfdf kl/jt{g u/L xfn;Dd ;f]lx cg'?k sfo{ ;+rfng e}/x]sf] 5 .